MAKASSAR 2

Daar ben ik dan – eindelijk – weer!
Druk-druk-druk, hè!!!
Dat zeggen ze allemaal, die pensionada.
Is natuurlijk maar een beetje waar, want …
je staat wat later op,
je ontbijt gezellig, geen gehaast,
je leest wat langer je ochtendkrantje,
enz. - enz. - enz.
Vandaar!

Mijn smoes?
Voornamelijk uitgebreid en uitbundig bezig geweest met muziekbestandjes.
Een heleboel mp3tjes (echt veel) op enkele CD’s gezet en nu wordt ik gek van bijvoorbeeld vele uren Barbra Streisand waar Pita naar luistert als zij zit te BBO-en.

Vanaf 1949 zaten wij weer in Makassar, paps was een jaar eerder uitgezonden om in dienst van president Sukawati de financiën te beheren van deze laatste deelstaat van Indonesië, de N.I.T. = Negara Indonesia Timur.

Het was begin april 1950, een groep meestens Ambonnese KNIL-militairen bevond zich in Makassar.
Na het opheffen van het KNIL (juli 1950) zouden zij naar gezin of land van het herkomst afreizen.
De komst van het KPM-schip de “Waikelo” (met APRIS/TNI-soldaten aan boord) bracht plotseling opschudding teweeg!
De juiste redenen weet ik niet precies. Het veroorzaakte in ieder geval veel onrust, waardoor de KNIL-kapitein Andi Abdul Azis optrad, binnen een uurtje was de hele stad onder zijn controle en de bekende Azis-affaire was een feit.
Uiteraard tegen de zin van de centrale regering.
En dat duurde 14 dagen, toen capituleerde Azis en herkreeg de centrale regering het gezag over de stad.

Het werd 5 augustus 1950. Niemand wist precies hoe het gebeurde, maar op deze dag was er in Makassar plotseling het vonkje waardoor de bom barste.
Makassar was een compleet slagveld. In de kortste keren was er een “front” en een strook niemandsland.
In dat niemandsland stond ook het woonhuis van oom Ventje met voorin de boekwinkel “De Hit”. Oma beheerde die.
Oma woonde er ook, met neefje Gerard…
en ik was “even” buurten.
Dat liep uit op meerdere emotievolle dagen, ik was enkele dagen “vermist”, minder erg, maar het huis lag in een strook frontlijn waar regelmatig mortiergranaten vielen, die met een denderende knal ontploften. In de voortuin… dan holde het hele huishouden gilllend naar achteren. In de achtertuin? Gebeurde hetzelfde in omgekeerde richting.
Wij niet dus. Omaatje had zo’n ouderwets Indisch bed op hoge poten, met dikke kapokmatras en klamboehemel erboven. Gooide zij nog een tweede matras op het bed en moesten Gerard en ik er onder kruipen! Als ik het mij goed herinner vond zij dat voor zichzelf niet nodig, zij ging er rustig naast zitten.
Ach ja, zij was tenslotte een KNIL-vrouw, had met opa Schröder – hij was kapelmeester – de hele, halve archipel gezien, ook de oorlog in Atjeh meegemaakt en de Padangse Bovenlanden, waar opa met zijn muziekkorps voor de troepen uit marcheerde, het overleefde omdat een van zijn jongens voor hem sprong en de moordende stoot opving.

“Trouw” schreef op 7 augustus 1950:
BLOEDIG GEVECHT IN MAKASSAR, Ex KNIL-ers in botsing met APRIS-troepen. Nederlanders afzijdig.
DJAKARTA, 6 aug. (Aneta) – In Makassar zijn gevechten uitgebroken tussen Indonesische troepen en leden van het voormalige KNIL. De sultan van Djokja, de Indonesische minister van Defensie heeft meegedeeld, dat bij deze gevechten doden zijn gevallen.De incidenten volgden op een week van stijgende spanning tussen de Indonesische militairen en de voormalige KNIL-militairen, die nog onder Nederlands bevel staan. In Makassar bevinden zich nog twee- tot drieduizend van deze KNIL-mannen met hun gezin. Tachtig percent van hen bestaat uit Ambonnezen. Nederlanders namen niet aan de gevechten deel.
De botsingen zouden begonnen zijn met een overval door guerillastrijders op het kampement, waarin de voormalige KNIL-mannen zijn ondergebracht. Deze overval geschiedde Zaterdagavond. Zondagochtend trokken de KNIL-soldaten Makassar in om de stad schoon te vegen. Een Indonesisch vliegtuig mitrailleerde daarop het kampement. De stad zelf zou van de haven uit beschoten zijn. ……… Generaal Scheffelaer, kolonel Simatoepang en de commandant van de APRIS in de Grote Oost, kolonel Kawilarang, die de operaties tegen Ambon leidt, zullen Maandag naar Makassar gaan. ……

Tot ik naar Jakarta vertrok woonde ik bij mijn ouders, inmiddels woonden zij in het Grand Hotel.
Daar had mijn ma – oma Liesje – de verantwoording over de administratie, mevrouw de Wind(t?) beheerde de linnenkamer, de heer Landheer was bedrijfsleider/directeur.
Het hotel had een gezellig platje, kon je heerlijk zitten met je voeten op het lage muurtje er langs.
Aan de andere kant liep langs het platje de oprijlaan van het hotel, met grof grind. Kwam letnan Suparman aanrijden op zijn grote HD: met de handrem voorwiel blokkeren, gas geven, heupzwaai… bleef de motor staan, maar zwaaide het achterwiel al grind-spattend 180 graden rond en stond-ie stil met zijn neusje weer naar de in-&uitgang. Kon hij zo weer weg.
Er was wel eens muziek. De gebroeders Tauster (o.l.v. Julius) zaten ook in het hotel. Zo’n gezellig strijkje, met violen en een zingende zaag.
Het appartement van mijn ouders bevond zich op de begane grond, vanaf de hoofdingang van het hotel naar binnen kijkend links, grenzend aan een zijstraat. Tegenover ons lag aan deze straat een koffie- en katjang(pinda)branderij. Vooral de laatste bezorgde mij heel veel “lekkere” momenten.

Mijn broer Fritz was niet meegekomen naar Makassar. Hij bleef voor zijn studie achter in Nederland. Studeerde Indisch Recht… Pech, dat hield op toen Indonesië zelfstandig werd. Stapte over naar Economie, maar dat was wat erg veel gezien zijn vooropleiding = eind overbruggings-HBS-A.
Geen nood, met een stel vrienden ging hij de muziek in, voor onze terugkeer naar Mks. zong ik thuis - met een hoge kopstem - wel eens mee in het amateurgroepje.
Na veel wederwaardigheden met diverse groepen door heel Europa heen, belandde Fritz tenslotte in Zweden, startte daar een nieuw leven en … haalde alsnog zijn Economie!